Het is geen geheim dat de industrie voor een enorme uitdaging staat om te verduurzamen. En hoewel dit een nobel streven is, brengt het een nieuwe zorg met zich mee: een ernstig tekort aan gekwalificeerd personeel. Net als in vele andere sectoren is de vraag naar monteurs, ICT’ers en technici in de afgelopen jaren gestaag toegenomen, terwijl het aanbod achterblijft. Voor bedrijven die worstelen met dit prangende probleem, heeft het UWV drie waardevolle adviezen.
Een Duik in de Cijfers
In het tweede kwartaal van 2023 telde Nederland maar liefst 50.000 openstaande vacatures voor banen die cruciaal zijn om de industrie te helpen bij het bereiken van de klimaatdoelen. Ter vergelijking: eind 2019 waren dit er 33.000, en in 2016 zelfs nog geen 20.000. Dit enorme verschil toont aan dat de vraag naar bekwame vakmensen in de industrie in rap tempo toeneemt.
De grootste behoefte ligt bij monteurs, elektriciens en machinebedieners in fabrieken. Deze beroepen zijn niet alleen in de industrie gewild, maar ook energie- en bouwbedrijven zoeken naar mensen die windmolens kunnen bouwen en zonnepanelen kunnen installeren. Dit toont aan hoe divers de behoefte aan deze vaardigheden is.
Internationale Concurrentie en Klimaatambities
Naast de nationale vraag staat de industrie ook in concurrentie met het buitenland. Ook elders is er een grote vraag naar technisch geschoold personeel dat de klimaattransitie kan ondersteunen. Deze transitie streeft ernaar om tegen 2030 de CO2-uitstoot met 55% te verminderen ten opzichte van 1990. De industrie is een cruciale speler in het bereiken van deze doelen, aangezien in ons land 8% van alle banen (934.000 werknemers) gerelateerd is aan deze sector.
Het arbeidsmarktuitdagingen worden nog complexer doordat veel werknemers in de industrie ouder zijn dan het landelijk gemiddelde. Maar liefst 13% van hen is 60 jaar of ouder, vergeleken met het nationale gemiddelde van 10%. Dit betekent dat het tekort aan arbeidskrachten waarschijnlijk nog geruime tijd zal aanhouden.
Generatiewisseling en Tekort aan Jong Talent
Daar komt nog een andere uitdaging bij: een aanzienlijke generatiewisseling. Ongeveer 28% van de werknemers in de industrie is tussen de 50 en 60 jaar oud. Dit betekent dat tussen 2030 en 2040 een aanzienlijk aantal werknemers met pensioen zal gaan, als de pensioenleeftijd van 67 jaar gehandhaafd blijft.
Helaas is er ook weinig jong talent beschikbaar om deze leegte op te vullen. De opleidingen op mbo- en hbo-niveau die de benodigde vaardigheden zouden moeten leveren, waren in 2022 minder populair dan in 2018. Gelukkig is er een lichtpuntje, aangezien er aan universiteiten meer studenten zijn ingeschreven voor studierichtingen in de chemie, metaal, werktuigbouwkunde, elektro en mechatronica.
Strategieën om Talent aan te Trekken en Te Behouden
Het UWV heeft echter niet alleen het probleem geïdentificeerd, maar biedt ook waardevolle strategieën om bedrijven te helpen omgaan met het tekort aan arbeidskrachten. Deze strategieën omvatten:
1. Vroeg aantrekken van jongeren: Bedrijven kunnen jongeren reeds tijdens hun opleiding verleiden om voor hen te werken, bijvoorbeeld door stageplaatsen of traineeships aan te bieden.
2. Omscholing en begeleiding: Overweeg om mensen uit andere beroepen aan te trekken en hen op te leiden, mits ze bepaalde relevante vaardigheden bezitten.
3. Andere organisatiemodellen: Denk aan het ‘leerling-gezel-meester’-model, waarbij ervaren werknemers nieuwe krachten opleiden. Automatisering en robotica kunnen ook helpen om het werk van mensen te verlichten.
4. Flexibiliteit en zekerheid: Geef werknemers inspraak in hun roosters en werktijden, terwijl je tegelijkertijd zorgt voor stabiliteit in hun inkomen. Beperk het gebruik van flexcontracten en neem mensen vast in dienst.
5. Concurrerende salarissen: Overweeg om salarissen aan te passen om talent aan te trekken en te behouden.
Het Nieuwe Gezicht van de Industrie
Het tekort aan gekwalificeerd personeel in de industrie is een uitdaging die niet onderschat mag worden. Echter, met de juiste strategieën en toewijding kan de industrie de komende generatie vakmensen aantrekken en behouden. Dit zal niet alleen bijdragen aan de groei van de industrie, maar ook aan het behalen van de belangrijke klimaatdoelstellingen. Het is tijd om te innoveren en nieuwe wegen te bewandelen in de wereld van de industrie.